Circulair verpakken betekent dat verpakkingen zo worden ontworpen, geproduceerd en verwerkt, dat ze kunnen worden vernieuwd, gereduceerd, hergebruikt en gerecycled. Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) is in 2013 opgericht om bij te dragen aan een circulaire economie voor verpakkingsmateriaal. Het KIDV werkt hiervoor o.a. samen met verschillende nederlandse universiteiten.
De wens om de verpakkingsketen meer circulair te maken vereist inzicht in de businessmodellen van de verschillende partijen uit de keten én inzicht in hoe deze modellen in de toekomst circulariteit kunnen gaan bevorderen.
Invocate is gevraagd een werkvorm te ontwikkelen die deze inzichten op tafel krijgt.
De werkvorm is bedoeld voor sessies waarin een aantal toekomstscenarios wordt besproken met stakeholders uit de verpakkingsketen. Zo'n scenario kan bijvoorbeeld gaan om het verhogen van de verbrandingskosten van plastic. We willen van de deelnemers weten welke impact dit scenario heeft op hun business model, maar ook of het scenario de gewenste impact op de keten als geheel heeft.
We laten stakeholders eerst nadenken over de impact van het scenario op hun eigen business model. Met kaartjes kunnen ze aangeven welke onderdelen uit hun business model geraakt worden. Ook geven ze aan welke impact het scenario heeft op hun inkomende en uitgaande stroom verpakkingsafval; neemt het volume hiervan toe of af? Stijgt de prijs? Heeft het impact op kwaliteit?
Met kaartjes wordt de verwachte impact op het business model (blauw) en de in- en uitgaande materiaalstroom (grijs) aangegeven.
Deelnemers leggen de gekozen kaarten omgekeerd op tafel, zodat ze elkaar niet beïnvloeden. Vervolgens laten ze één voor één hun kaarten zien, in volgorde van de keten.
Stakeholders zien nu van elkaar welke impact een scenario heeft op het business model. Maar belangrijker is dat ze ontdekken in hoeverre de inkomende en uitgaande stromen op elkaar aansluiten; komen de verwachtingen overeen? Zo niet, waar zit het verschil, en hoe is dit ontstaan? Deze 'conflicten' tussen ketens worden per scenario uitgebreid besproken.
Op deze manier geleiden we de discussie van lokaal niveau (business model) naar de uitwisseling met 'de buren' en uiteindelijk de hele keten.
Sessie met stakeholders uit de verpakkingsketen.
We hebben de werkvorm succesvol ingezet bij een sessie met stakeholders uit de verpakkingsketen (o.a. producenten, recyclers, sorteerders en verbranders). In één middag zijn 4 toekomstscenarios besproken. Deelnemers gaven na afloop aan dat het erg waardevol was om 'via de kaartjes' te worden gestimuleerd op ketenniveau na te denken over de scenarios en business modellen.
De inhoudelijke resultaten van de sessie worden door het KIDV en de Universiteit Twente gebruikt voor de ontwikkeling van een computermodel waarmee de effecten van scenarios kunnen worden gesimuleerd. Daarnaast is het idee ontstaan om de werkvorm ook te gaan gebruiken voor sessies waarin de toekomstscenarios zelf worden ontwikkeld.
De werkvorm is uiteraard ook geschikt voor toepassingen buiten de verpakkingsketen. Wilt u meer weten over de inzet van deze werkvorm? Neem dan contact met ons op voor een kennismaking en een verkenning van de mogelijkheden.
